GENEL TANIMLAR:
Nakliye: Belirli bir sürede, belirli kurallar altında ulusal ya da uluslararası herhangi
bir noktadan diğer herhangi bir noktaya eşya, kargo vb. maddelerin aktarılması eylemine
“NAKLİYE” denir.
Nakliye Çeşitleri: Hava nakliyesi, deniz yolu nakliyesi, demiryolu nakliyesi, karayolu
nakliyesi, boru hatı nakliyesi
Transfer Manifestosu: Uçağa yüklenen transit kargoların listesidir.
General Declaration: Uçağın gümrüğe verilen genel beyanıdır.
Ambar Listesi: Antrepoya teslim edilecek kargoların bilgilerinin yazılı olduğu listedir.
Ambar Harici Listesi: Antrepoya teslim edilmeyen kargoların bilgilerinin yazılı olduğu
listedir. (Gazete, cenaze)
Transit Listesi: Antrepoya gelen kargoların varış yeri farklı bir liman ise bu liste
kullanılır.
Ordino: Alıcının kargosunu çekebilmesi için verilen yetki belgesidir.
Özetbeyan: Gümrük matbu formudur.
Beyanname: İthalat, ihracat ve aktarma işlemlerinde kullanılan gümrük matbu formudur.
Kuru Buz: Karbondioksit gazının eksi derecelerde soğutularak katı hale getirilmesi
ile oluşturulur. Özellikle bozulabilir maddelerin soğutulması amacı ile kullanılır. Düşük
ısıya sahip olmasından ( -70 oC veya daha düşük ) dolayı temas halinde deride
yanmaya ve ciddi tahribata sebebiyet verebilir. Kurubuz çevresinden ısı aldığında,gaz haline dönüşür. Açığa çıkan karbondioksit gazı, havadan daha ağır olduğundan oksijen ile yer değiştirir ve kapalı alanlarda boğulmalara sebebiyet verebilir. İçinde kuru buz bulunan paketlerin, karbondioksit gazının çıkışını sağlayacak şekilde gazgeçirgen özellikte olması gerekmektedir.
Kargo Uçağı: Yolcu uçağı dışında, sadece kargo taşıyan uçak.
Aerosol: Tekrar dolduralamayan metal, cam veya plastik kap içinde sıkıştırılmış gaz,
sıvılaştırılmış veya basınç altında çözünmüş, sıvı veya sıvı olmadan, toz veya pudra halinde
bulunan, içeriğinin katı, gaz içinde süspansiyon şeklinde sıvılaştırılmış toz, pudra,
köpük, sıvı veya gaz halinde kendiliğinden dışarı verilmesini sağlayan kapalı sistem.
Acent: Kişi veya organizasyonlar için veya onların adına hareket etmekle yetkilendirilmiş
kişi veya organizasyonlardır.
Cargo Charge Correction (CCA ): AWB (Air Waybill)’de belirtilen fiyat ve/veya ödeme
ile ilgili değişiklikleri bildirmek için kullanılan doküman.
Genel Kargo: En önemli havacılık terimlerin'den biri olan arttırımlı ve indirimli ücretlerin uygulanmadığı ve özel kargolar dışında
kalan kargolar.
Cargo Interchange Message: ATA veya IATA üyesi havayolları tarafından geliştirilen,
dönüşümlü kargo mesajlardır.
Charge: Kargo taşımacılığında, ilgili nokta için belirlenen fiyat üzerinden ödenen
ücret veya kargo taşıma esnasında yapılan özel servis için ödenen ücret.
Chargeable Weight: Kargonun brüt veya hacim ağırlığından hangisi yüksek ise, taşıma
bedelinin saptanmasında kullanılan ağırlıktır.
Charges Collect: Navlun ve/veya masrafların varış noktasından ödeneceği ödeme
şekli.
Consignee: AWB’nin alıcı hanesinde adının yer aldığı, malı teslim alacak olan kişi.
Kargo Takip Mesajı: Kargo IMP formatında çekilen, kayıp/bulunmuş dökümanı rapor
eden mesajdır.
Transfer: Bir noktaya, bir taşıyıcı tarafından getirilen ve başka bir noktaya da aynı ya
da diğer bir taşıyıcının uçuşu ile devam eden kargo.
Transit: Bir noktaya taşınan ve o noktadan aynı uçuş ile çıkan kargo.
Certificate of Origin: Gönderinin orijinini belgelendirmek üzere hazırlanan doküman.
Shipper: AWB’de geçen ve kargo taşımacılığı için taşıyıcı ile anlaşan kişi ( gönderici).
Shipment: Adresi belli bir göndericiden, taşıyıcı tarafından bir AWB altında teslim
alınarak, adresi belli olan bir alıcıya gönderilmek üzere taşımaya tabi tutulan bir
veya birkaç parça halindeki maldır.
Konteyner: Kargo taşımacılığında kullanılan, içi boş, standartları belli, uçak iç gövde
yapısına uyumlu metal yükleme ünitesi.
Konşimento (AWB) (Air Waybill): Kargoların taşınması için gönderici veya onun yetkilendirdiği
kişi ya da aracılar bazen de taşıyıcının kendisi tarafından düzenlelen,
taşıyıcı ile gönderici arasında taşıma kontratı olarak kullanılan dökümandır.
CASS: CASS, Havayolları ile acenteler arasındaki raporlama ve tahsilattan oluşan
tüm hesaplaşma sürecini düzenleyen bir sistemdir. CASS Export ve CASS Import tamamen bağımsız sistemlerdir. IATA ve / veya NON-IATA hava taşıyıcıları ve acenteler, pazar koşulları ve teknolojik imkanlara göre bu sisteme dahil edilebilirler.
Hava Kargo Manifestosu: Uçağa yüklenen kargo ve postaların dökümünü gösteren
listedir. Bu listenin standartları IATA tarafından yayımlanan ANNEX 17’nin belirlediği
kullara uyularak oluşturulmuştur.
Cryogenic Liquid: Düşük ısılarda (-192 veya daha düşük) sıvılaştırılmış gazlar. Sıvı
argon, sıvı helyum, sıvı nitrojen gibi.
Dangerous Goods (Tehlikeli Maddeler): Hava taşımacılığı sırasında sağlığa, çevreye,
emniyete ve diğer materyallere zarar verme niteliği taşıyan ve IATA DGR 4.2 bölümünde
ismen listelenmiş maddelerdir.
Demuraj: Acentelerden, taşıyıcıdan veya üreticilerden, taşıyıcıya ait ULD’nin serbest
kullanım süresini geçen kullanımı için ödenen ücret.
Destinasyon: Taşıma kontratına göre, malın son varış yeri.
Diplomatik Kargo: Ülke yetkilileri tarafından, mühürlü zarf veya çanta halinde yurtdışı
ülke temsilciklerine gönderilen, gizliliğinde dolayı özel güvenlik önlemlerine
gerek duyulan diplomatik kargodur.
Dolly: ULD’leri bir traktör yardımı ile havaalanı içinde hareket ettirmeye yarayan
araçlardır.
Ambargo: Belli bir zaman periyodu için taşıyıcının herhangi bir noktaya veya noktadan
kargo taşımaması; bazı ürünleri, bazı tip veya sınıf kargoları taşımaya kabul etmemesi.
Uçuş Numarası: Uçuşun tanımlanması için kullanılan numara.
Forklift: Ağır kargoların taşınmasında kullanılan, çatal uçlu yük kaldırıcı araç.
Gross weight (Brüt ağırlık): Kargonun paketler, ara materyaller ile birlikte ölçülen
ağırlığıdır.
Ağır Kargo: Parça başına 150 kg veya daha ağır olan kargolar.
Igloo: Palet ve ağ mekanizmasından oluşan, konfigürasyonu belli olan yükleme ünitesidir.
ID Numarası: Henüz UN numarası atanmamış tehlikeli maddeler için, IATA tarafından
geçici olarak verilen ve 8000’li rakam serisinden oluşan tanımlayıcı numaralardır.
Mislabelled Cargo: Kendine ait olmayan bilgileri yansıtan etiket taşıyan kargodur.
Ağ (Net): Uçak paleti üzerine yapılan yüklemeyi sabitleştirmek için paketlerin üzerine
kapatılarak gerilen bağlama malzemesi.
(Notoc) Special Load Notification To Captain: Uçağın kargo kompartmanına yüklenecek
tehlikeli maddeler dahil, tüm özel yüklerle ilgili olarak kaptana bilgi verilmek
amacıyla hazırlanan ,standartları IATA tarafından bulunan formdur.
Offloaded Cargo: Uçaktan, çıkışta veya yükleme noktası ile boşaltma noktası arasında
bir havaalanında indirilmiş kargo.
Overbook Cargo: Uçağın taşıma kapasitesinin üstünde, o uçuş için fazla rezervasyon
yapılması.
Palet: Kargoların uçağa yüklenmeden önce bir arada emniyete alınıp bütün haline
getirildiği, handling ve uçak kilit sistemlerine birebir uyum sağlayan ve IATA tarafından
standartları belirtilmiş platformlardır.
Palet Net (Palet ağı): Palet üzerine yüklenen yüklerin korunması için kullanılan sistem.
Part (Parça): Nesnenin normal kullanımı için gerekli olan şeyler veya entegre parçalardır.
Passanger Aircraft: Sadece yolcu ve yolcu bagajlarının ve kargonun ortak olarak taşındığı
uçak.
Perishable Cargo: Yüksek ısı, nem, iklim veya diğer çevresel şartların değişikliği veya
verilen zaman aralığının aşımı nedeni ile bozulabilecek, çürüyebilecek olan kargolardır.
Point of Loading: Manifestoda belirlenen, malın uçağa yüklendiği havaalanlarıdır.
Point of Unloading: Manifestoda belirlenen, malın uçaktan boşaltıldığı havaalanlarıdır.
Radioactive Material: Doğada kendiliğinden veya yapay olarak radyasyon denilen
enerjiyi yayma eğilimi gösteren maddelerdir.
Rezervasyon: Taşıyıcının, gönderi için göndericinin isteğine göre tarifeli uçuş seferlerine
yer ayırması işlemidir. Bu işlem, taşıyıcı tarafından sadece göndericinin kargoyu
ağırlık, hacmi ve özelliklerine göre yapılır.
Section: ULD yüklemesi yapılmayan kompartmanlarda, ağlarla bölünerek oluşturulan
kısımlardır.
Shipper (Gönderici): Adı AWB’de geçen ve kargo taşımacılığı için taşıyıcı ile anlaşan
kişi.
Special Kargo (Özel Kargo): Uçağa, handling personeline ve yanındaki diğer kargolara
zarar verebilecek nitelikteki, kabulü, depolanması, uçağa yüklenişi açısından özel
bir işlem gerektiren kargolardır.
State of Origin: Kargonun uçağa yüklendiği noktanın, sınırları içerisinde bulunduğu
ülke.
TACT Rates (Hava Kargo Tarifesi- Ücretler): Hava kargo taşımacılığındaki ücretleri ve
ücret uygulamalarını içeren, Şubat başlangıç olmak kaydı ile dört ayda bir basılan
ücret kitabıdır. Worldwide ve North America olarak iki cilt olarak yayınlanır.
IATA TACT Rules: Hava kargo taşımacılığındaki ana kuralları ve uygulamaları içeren
Şubat, Haziran ve Ekim aylarında olmak üzere yılda üç kere ücret kitapları ile birlikte
basılan kurallar kitabıdır.
Tariffs: Basılı ücretler, genel ücretler ve bunlara bağlı kurallar.
Thermal ULD: İzole edilmiş duvar, kapı, taban ve tavandan oluşan içeriden ve dışarıdan
ısı alışverişine engel olunan ULD.
Transfer: Kargonun, bir taşıyıcıdan diğer taşıyıcıya aktarma manifestosu ile aktarılması.
Transit: Kargoların boşaltılmadığı fakat uçağın iniş yaptığı ara nokta.
Unıt Load Device (ULD) (Birim Yükleme Gereçleri): Uçağın malzemesi olarak sayılan
ve yüklemede kullanılan ünitelerdir. (Konteyner, palet ve igloo olarak üçe ayrılır)
UN number (UN Numarası): Tehlikeli maddelerin taşınmasında, madde veya belirli
madde gruplarını tanımlamak için Birleşmiş Milletler Uzmanlar Komitesi tarafından
saptanan dört basamaklı sayıdan oluşan tanım numarasıdır.
Valuable Cargo (Değerli Kargo): TACT RULES 3.7.6’da tanımlanan kargolardır. Ücretlendirmeleri arttırımlıdır. Handling işlemleri ise özel statüde yapılır.
Board to Board: Kargonun varış yeri farklı bir liman ise gelen kargonun uçaktan alınarak,
başka bir uçağa transfer edilmesine board to board denir.
İkinci İskele: Yurtiçi limanlarından gümrük işlemleri yapılarak limanımıza gelen kargonun
yurt dışına gönderilmesine ikinci iskele denir.
Girişten Çıkış: Yurtdışından gelen ticari kargoların antrepolara girdikten sonra üçüncü
bir ülkeye transfer edilmesi girişten çıkış denir.
Mahrecine İade: Yurtdışı’ndan gelen kargoların gönderici firmaya iade edilmesine
mahrecine iade denir.
Volume Charge: Kargonun hacim ağırlığı üzerinden hesaplanan taşıma ücreti.
Kargonun: KAP ADETİ x EN x BOY x YÜKSEKLİK ile çarpımı ve 1000.000 bölünmesi ile elde
edilir ve m3 olarak ifade edilir.
Chargeable Weight: Bir kargonun ölçülerinin (cm olarak) parça sayısı ile çarpılıp
6000’e bölünmesi ile elde edilen hacimine oransal ağırlığıdır. TACT Rules 3.9.3 uygulanmaktadır.
Wet Cargo (ıslak Kargo): Yapısı veya içeriği itibari ile ağır koku saçan kargolardır.
Örneğin: İşlenmemiş hayvan derileri ve postlar, bitkilerden alınan esansiyel (uçucu) yağlar
(gülyağı, baharat tipi sarmısak özü yağı vs.), salamura bağırsak gibi hem ıslak
hem de koku yayıcı özelliğe sahip kargolardır.
Boransal: Kargo ve antrepo operasyonları dahilindeki tüm kargolara ait bilgilerin
giriş-çıkış işlemlerinin ve stok takibinin yapılmasını; kargoların yükleme-boşaltma
ve raflama işlemlerinin bilgilerinin saklanmasını; dokümantasyon, mesaj hazırlama,
nakitsel işlemler, faturalandırma ve raporlama fonksiyonlarını gerçekleştirilmesini
sağlayan yazılım.
